Η ψυχαναγκαστική διαταραχή είναι μια ψυχική πάθηση, που ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές και χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενους ψυχαναγκασμούς ή και καταναγκασμούς και προκαλούν υποκειμενική ενόχληση.
Για να θεωρηθεί μια σκέψη, ιδεοψυχαναγκαστική, πρέπει να πληρεί μια σειρά χαρακτηριστικών. Το πρώτο χαρακτηριστικό είναι ότι η σκέψη πρέπει να εμφανίζεται συνεχώς και επανειλημμένα στο μυαλό του ατόμου, δηλαδή οι ιδέες πρέπει να είναι επαναλαμβανόμενες και συνεχόμενες. Επιπλέον, ανεξάρτητα από το πόσο προσπαθεί το άτομο να μην τη σκεφτεί , οι ιδέες επιστρέφουν στο μυαλό του ακόμη πιο έντονες, δηλαδή, προκύπτουν ακούσια και ανεξέλεγκτα. Τέτοιες σκέψεις μπορεί να εμφανίζονται σε καταστάσεις άγχους και ψυχολογικού στρες και όταν εμφανίζονται επιδεινώνονται, σχηματίζοντας έναν φαύλο κύκλο.
Οι διαφορές ανάμεσα σε Ανησυχία και Εμμονή.
Σε αντίθεση με τις ανησυχίες, οι εμμονές είναι συνήθως πιο έντονες, συχνές και μακροχρόνιες και προκαλούν μεγαλύτερη δυσφορία στο άτομο που πάσχει από αυτές. Παράλληλα, στις εμμονές δεν υπάρχει αίσθηση ελέγχου πάνω στις σκέψεις ή αυτό το συναίσθημα είναι πολύ μικρό. Οι εμμονές μπορεί να γίνουν χρόνιες και να οδηγήσουν σε ψυχαναγκαστική διαταραχή, δηλαδή μπορεί να έχουν μη ορθολογική ή λογική βάση ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, όταν οι καταναγκαστικές, πράξεις φαίνεται να μειώνουν την ενόχληση. Επίσης παρεμβαίνουν σημαντικά στην καθημερινή ζωή του ατόμου που πάσχει.
Χαρακτηριστικές ιδεοληπτικές ιδέες είναι:
- Η Εμμονή με την τάξη και την οργάνωση
- Παρατηρήσεις για φόβους στο σπίτι (όπως το κλείσιμο της πόρτας του σπιτιού, το άναμμα των φώτων, κ.λπ.)
- Παρατηρήσεις σχετικά με την καθαριότητα και τις ασθένειες, π.χ φόβος για καρκίνο
- Παρατηρήσεις σχετικά με τον κίνδυνο φυσικού κινδύνου
- Παρατηρήσεις σχετικά με την εικόνα του σώματος
- Οι εμμονές σεξουαλικής φύσης
Η ανακούφιση από τις ιδεοληπτικές ιδέες έρχονται με τους καταναγκασμούς.
Οι καταναγκασμοί είναι ενέργειες και αναφέρονται σε νοητικές δραστηριότητες με τελετουργικό χαρακτήρα ή άλλες πρακτικές. Η επανάληψη αυτών των συμπεριφορών συνεχίζεται ακόμα και όταν δεν θέλει το άτομο να τις κάνει στην πραγματικότητα και στόχος της πράξης αυτής είναι η ανακούφιση από το άγχος και την ανησυχία που συνδέεται με τις εμονές. Αυτή η διαδικασία μπορεί να καταναλώνει μεγάλο μέρος της ημέρας των ανθρώπων που παρουσιάζουν ιδεοψυχαναγκαστικές σκέψεις. Οι καταναγκασμοί δίνουν την αίσθηση της ανακούφισης από τις εμμονές, αλλά αυτό το συναίσθημα είναι παροδικό.
Οι εμμονές και οι καταναγκασμοί συνδέονται μεταξύ τους, αλλά αυτός δεν είναι πάντα ο κανόνας.
Θεραπεία για OCD
Παρόλο που η θεραπεία για ψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) συνεπάγεται εξέταση απο εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας, υπάρχουν ορισμένες στρατηγικές αυτοβοήθειας που μπορείτε να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε για να βοηθήσετε στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της OCD.
Κάν’ το αλλιώς
Οδηγίες αυτοβοήθειας
Ενημερώσου για την OCD
Ίσως η πιο σημαντική στρατηγική αυτοβοήθειας είναι να μάθεις όσα περισσότερα μπορείς για την ασθένειά σου. Το OCD είναι μια χρόνια ασθένεια που απαιτεί καθημερινή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια πολύ σημαντική πτυχή της θεραπείας σου.
Το να έχει κάποιος μια χρόνια ασθένεια απαιτεί να γίνει ειδικός στην κατάστασή του και η ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα.
Μάθε να αντιμετωπίζεις το στρες
Γνωρίζεις ότι το OCD και το στρες συμβαδίζουν; Ενώ υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι επιλέγουν να αντιμετωπίσουν το στρες, δεν είναι όλες οι στρατηγικές αντιμετώπισης εξίσου αποτελεσματικές στη διαχείριση του OCD και του στρες. Στην πραγματικότητα, ορισμένες στρατηγικές αντιμετώπισης μπορούν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Ένα βασικό εργαλείο αυτοβοήθειας OCD είναι να μάθεις αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης του στρες, όπως να κοιμάσαι αρκετά, να τρως καλά, να ασκείσαι, να διαλογίζεσαι και να ακολουθείς το πλάνο θεραπείας σου.
Διαχειρίσου το στρες
Όπως και με το στρες, το OCD και η υπερβολική ανησυχία συχνά συμβαδίζουν. Αυτή η ανησυχία μπορεί να εντοπιαθεί στο θέμα των εμμονών, στις συνέπειες της ασθένειάς ή μπορεί να σχετίζεται με καθημερινά ζητήματα, όπως η πληρωμή λογαριασμών ή η καλή απόδοση στη δουλειά. Δυστυχώς, η ανησυχία μπορεί συχνά να καταναλώνει αρκετή ενέργεια και να καθιστά δύσκολη τη χαλάρωση.
Η εκμάθηση τεχνικών αντιμετώπισης της ανησυχίας, όπως η ανάλυση της πιθανότητας του τι σε ανησυχεί και το ότι πραγματικά συμβαίνει και η απόφαση για το πώς να αντιμετωπίσεις το χειρότερο σενάριο σε περίπτωση που συμβεί, είναι μια πολύτιμη στρατηγική αυτοβοήθειας.
Πρακτική τεχνικές χαλάρωσης
Δεδομένου ότι το στρες και η ανησυχία είναι σημαντικοί παράγοντες για τα συμπτώματα OCD, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να ενισχύσεις τις δεξιότητες αυτοβοήθειας του OCD είναι να μάθεις να εξασκηθείσαι σε διάφορες τεχνικές χαλάρωσης.
Η διαφραγματική αναπνοή, ο διαλογισμός και η προοδευτική μυική χαλάρωση μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικές προσθήκες σε οποιαδήποτε στρατηγική αυτοβοήθειας OCD
Ασκήσου
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τα φυσικά οφέλη της αερόβιας άσκησης, όπως μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης και μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη. Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η άσκηση όπως το τρέξιμο μπορεί να είναι μια σημαντική στρατηγική αυτοβοήθειας OCD για τη μείωση της συχνότητας και της έντασης των συμπτωμάτων OCD.
Συνειδητή προσοχή
Αυτή η τεχνική εκπαιδεύει το μυαλό να δίνει έμφαση στην επίγνωση των σωματικών αισθήσεων, των ήχων, των σκέψεων και των συναισθημάτων, χωρίς να παρεμβαίνει η κριτική σκέψη. Υπάρχουν μερικοί τρόποι με τους οποίους η συνειδητή προσοχή σου μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις το OCD.
Μέσω της συνειδητής προσοχής μπορεί να βοηθήθεις επενδύοντας λιγότερο στις σκέψεις σου και να συνειδητοποιήσεις ότι μια σκέψη είναι απλώς μια συλλογή λέξεων ή εικόνων και δεν είναι τίποτα από μόνη της. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της περίπλοκης σκέψης, μιας ψυχολογικής διαδικασίας που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα OCD
Αν ξοδεύεσαι σε σκέψεις, ξεχνάς να πιστεύεις σε εσένα
Εύη Βασιλείου
