Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία
Η ομαδική θεραπεία είναι είδος ψυχοθεραπείας που περιλαμβάνει έναν ή περισσότερους ψυχολόγους ή ψυχοθεραπευτές, που κάνουν ψυχοθεραπεία σε παραπάνω από 2 άτομα σε κάθε συνεδρία.
Σε ποιους απευθύνεται η ομαδική ψυχοθεραπεία
Είναι για όλους.
Μερικά παραδείγματα στα οποία μπορεί να επικεντρωθεί μια ομαδα περιλαμβάνουν:
γενικευμένη αγχώδη διαταραχή
διαταραχή μετατραυματικού στρες
διαταραχή πανικού
φοβίες
κατάθλιψη
Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας
διαταραχή χρήσης ουσιών
Η ομαδική θεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει άτομα με:
πένθος
διατροφικά ζητήματα
χρόνιος πόνος
διαχείριση θυμού
ενδοοικογενειακή βία
χρόνια νόσο
Μερικοί άνθρωποι παρακολουθούν ατομικές συνεδρίες θεραπείας εκτός από την ομαδική θεραπεία, ενώ άλλοι χρησιμοποιούν μόνο ομαδική θεραπεία.
Τα στάδια της ψυχοθεραπείας είναι τα ακόλουθα
Στάδιο 1: Διαμόρφωση
Στο στάδιο της διαμόρφωσης, τα μέλη της ομάδας αναζητούν κατεύθυνση από τον/την ψυχολόγο. Σε αυτό το στάδιο μπορεί να βιώνουν άγχος και αβεβαιότητα αναφορικά με την θέση τους στην ομάδα.
Η αποδοχή είναι απαραίτητη και είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα μέλη αν είναι ένα ασφαλές πλαίσιο για να μοιραστούν τις προκλήσεις ή τα «φαντάσματά» τους.
Στην αρχική φάση, δεν θα συζητηθούν πολύ σοβαρά θέματα και συναισθήματα. Η αυτοαποκάλυψη, είναι κάτι που κατακτάται σε αυτό το στάδιο της θεραπείας.
Ο ρόλος του ψυχολόγου, σε αυτό το στάδιο είναι να εκπαιδεύσει και να αποσαφηνίσει τον σκοπό της ομαδικής θεραπείας. Επιπλέον, ο ψυχολόγος θα έχει επίσης ως στόχο να επιτρέψει σε κάθε συμμετέχοντα να εντοπίσει προσωπικούς στόχους καθώς και κοινές προκλήσεις της ομάδας.
Η ομάδα είναι έτοιμη για το στάδιο 2, όταν τα μέλη της ομάδας διακινδυνεύουν την πιθανότητα σύγκρουσης μπαίνοντας σε πιο «απειλητικά» θέματα.
Οι συμπεριφορές που αναμένονται, στο στάδιο Διαμόρφωσης περιλαμβάνουν:
- Γνωριμία και άνεση με τα μέλη της ομάδας.
- Τα μέλη της ομάδας είναι ευγενικά.
- Μεγαλύτερη ανάγκη για αποδοχή.
- Τα μέλη της ομάδας είναι επιφυλακτικά.
- Τα προσωπικά συναισθήματα κρατούνται κρυφά.
- Η ομάδα τείνει να κυριαρχείται από άτομα που είναι πιο λεκτικά.
- Τα μέλη της ομάδας ζητούν πληροφορίες το ένα από το άλλο και δίνουν πληροφορίες για τον εαυτό τους.
- Χαμηλή ικανότητα εκτέλεσης ομαδικών εργασιών.
Στάδιο 2: Σύγκρουση
Στο στάδιο της καταιγίδας, ο ανταγωνισμός και η σύγκρουση στη σχέση μεταξύ των μελών της ομάδας και του θεραπευτή αρχίζουν να αναπτύσσονται. Οι συγκρούσεις αρχίζουν να προκύπτουν όταν τα άτομα πρέπει να προσαρμόσουν τις ιδέες, τις στάσεις, τα συναισθήματα και τις πεποιθήσεις τους ώστε να ταιριάζουν στην ομάδα.
Οι διαφορές μεταξύ των μελών της ομάδας μπορεί να δημιουργήσουν δυσφορία με ορισμένα μέλη να προσπαθούν να κυριαρχήσουν ενώ άλλα παραμένουν παθητικά. Το στάδιο της καταιγίδας είναι σημαντικό καθώς η πραγματική συνοχή και συνεργασία μπορούν να επιτευχθούν μόνο όταν η ομάδα εργάζεται μέσα από συγκρούσεις και εντάσεις.
Σε αυτό το στάδιο, ο ψυχολόγος εργάζεται για να ενθαρρύνει τη συνοχή της ομάδας, καθησυχάζοντας και επιβεβαιώνοντας τον σκοπό της ομαδικής θεραπείας και τους στόχους που πρόκειται να επιτευχθούν.
Ο ψυχολόγος διευκολύνει επίσης την επίλυση συγκρούσεων μεταξύ των μελών της ομάδας ενθαρρύνοντας τους συμμετέχοντες να ακούν, να κατανοούν, να αποδέχονται και να σέβονται ο ένας τον άλλον.
Οι τυπικές συμπεριφορές στο στάδιο της σύγκρουσης περιλαμβάνουν:
- Υποομάδες ή/και άτομα που προσπαθούν να επηρεάσουν ιδέες και αξίες.
- Προσπάθεια για αναγνώριση και προσοχή.
- Σύγκρουση και αντιπαράθεση μεταξύ των μελών της ομάδας.
- Εκνευρισμός.
- Συναισθηματικές αντιδράσεις σε συμπεριφορές ή απόψεις άλλων.
- Μπορούν να γίνουν σχόλια που φέρνουν σε δυσκολία και να εκφραστούν απόψεις δύσκολες στην διαχείριση.
Στάδιο 3: Συνοχή
Το τρίτο στάδιο χαρακτηρίζεται από συνοχή. Τα μέλη της ομάδας επιτυγχάνουν την κατανόηση σχετικά με τη δυναμική της ομάδας και τον σεβασμό και εκτιμούν την μοναδικότητα κάθε ατόμου στην ομάδα.
Οι συνεισφορές των μελών της ομάδας αναγνωρίζονται και τα ζητήματα που προκύπτουν επιλύονται από κοινού. Τα μέλη της ομάδας μπορούν επίσης να αλλάξουν προκατασκευασμένες ιδέες για τους άλλους όταν παρουσιάζονται γεγονότα. Οι υποομάδες ή οι κλίκες μειώνονται καθώς τα μέλη έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη μεταξύ τους.
Καθώς τα μέλη της ομάδας αρχίζουν να αισθάνονται ότι ανήκουν, αρχίζουν να μοιράζονται τα συναισθήματα και τις ιδέες τους καθώς και να ζητούν και να δίνουν ανατροφοδότηση μεταξύ τους. Η εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της ομάδας έχει ως αποτέλεσμα τη διαφάνεια και οι ομαδικές εργασίες εκτελούνται καλά μαζί.
Κάθε άτομο αρχίζει να νιώθει καλά που είναι μέλος της ομάδας.
Ο ρόλος του ψυχολόγου σε αυτό το στάδιο είναι να διευκολύνει και να παρέχει ανατροφοδότηση και να ενθαρρύνει υγιείς στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων.
Οι τυπικές συμπεριφορές που μπορούν να παρατηρηθούν στο στάδιο της σύγκρουσης περιλαμβάνουν:
- Αντιμετώπιση θεμάτων, παρά ανθρώπων.
- Ομαδική συνοχή.
- Η εξαφάνιση υποομάδων και κλικών.
- Ενεργητική ακρόαση μεταξύ των μελών της ομάδας.
- Επικίνδυνα ζητήματα τίθενται σε συναντήσεις.
- Τα μέλη της ομάδας μετακινούνται από την έλλειψή ευθύνης, στην ευθύνη.
- Τα πιο αποτραβηγμένα μέλη, αρχίζουν να συνεισφέρουν περισσότερο.
- Αποδοχή εναλλακτικών απόψεων.
Στάδιο 4: Ανήκουμε
Το στάδιο αυτό, χαρακτηρίζεται από τα μέλη της ομάδας που εργάζονται μαζί ανεξάρτητα με τους ρόλους και τη δυναμική της ομάδας που προσαρμόζονται για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τόσο των ατόμων όσο και της ομάδας ως συνόλου. Υπάρχει αποδοχή για τις ατομικές διαφορές και τα μέλη της ομάδας έχουν αυτοπεποίθηση.
Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, τα μέλη της ομάδας αισθάνονται αποδεκτά και η αίσθηση του ανήκειν επιτρέπει το υψηλό ηθικό και την πίστη της ομάδας. Η παραγωγικότητα της ομάδας είναι υψηλή και υπάρχει υποστήριξη για νέες ιδέες όσον αφορά την επίλυση προβλημάτων.
Σε αυτό το στάδιο, ο ψυχολόγος εστιάζει στη διευκόλυνση της ενσυναίσθησης μεταξύ των μελών της ομάδας και, εάν χρειάζεται, βοηθά την ομάδα να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί τις ατομικές διαφορές.
Οι συμπεριφορές σε αυτό το στάδιο περιλαμβάνουν:
- Τα μέλη της ομάδας σχετίζονται μεταξύ τους με σεβασμό, ειλικρίνεια και αυθεντικότητα.
- Η αίσθηση της ασφάλειας έχει ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή και την αποδοχή νέων ιδεών και απόψεων.
- Οι ατομικές διαφορές αντιμετωπίζονται με ακεραιότητα και ενότητα.
- Τα μέλη της ομάδας δεσμεύονται να εργαστούν για κοινούς στόχους.
- Η διαφορετικότητα είναι ευπρόσδεκτη και σεβαστή.
Στάδιο 5: Αναβολή
Σε αυτό το τελικό στάδιο, τα μέλη της ομάδας αποδεσμεύονται από τις ομαδικές σχέσεις.
Η συμμετοχή και η επιτυχία των μελών της ομάδας αναγνωρίζεται και δίνεται η ευκαιρία στα μέλη να πουν αντίο μεταξύ τους. Τα μέλη της ομάδας μπορεί να βιώσουν άγχος, θυμό, θλίψη και ακόμη και αναταραχή, ειδικά εάν η ομάδα υπήρξε σημαντική πηγή ψυχολογικής υποστήριξης.
Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, ο ψυχολόγος βοηθά τα μέλη της ομάδας να εκφράσουν τα συναισθήματά τους καθώς και να παρακολουθήσουν τυχόν ημιτελείς εργασίες πριν καταλήξουν στην ομάδα. Μπορεί επίσης να γίνει ανασκόπηση ή αξιολόγηση προόδου των μελών της ομάδας.
Οι συμπεριφορές που μπορούν να φανούν στο τελικό στάδιο περιλαμβάνουν:
- Ανησυχία για πιθανή απώλεια φιλιών και υποστήριξης
- Αίσθηση επιτυχίας όταν οι στόχοι της ομάδας έχουν επιτευχθεί.
- Αξιολόγηση προόδου και εκθέσεις.
- Το να πεις αντίο.
Η ομάδα είναι η ψυχοθεραπεία, που δεν μπορείς να κρυφτείς ή να αναβάλλεις
Η ομαδική θεραπεία σε βοηθάει να επιλύεις προβλήματα τα οποία καθρεφτίζονται μέσα από τους άλλους συνθεραπευόμενους σου. Είναι από τις πιο γρήγορές και σημαντικές ψυχοθεραπείες. Αποτελεσματική και συνάμα δύσκολη δεδομένου ότι οι προκλήσεις είναι μπροστά σου καθώς και ο τρόπος που έχεις μάθει να τις λύνεις. Μπορεί να αποσύρεσαι, να παραιτείσαι να επιμένεις χωρίς λόγο…
Παράλληλα, η ομαδική θεραπεία είναι έκθεση σε νέες συμπεριφορές, σκέψεις και πεποιθήσεις που μπορεί να αλλάξουν τις προοπτικές σου. Είναι ένα μέρος όπου οι άνθρωποι νιώθουν ότι δεν είναι μόνοι και μπορούν να ενωθούν μέσα από συστήματα θετικής υποστήριξης.
Για εμένα, η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι μια τεχνική από μόνη της με πολλές υπο-τεχνικές. Ζωντανή και διαφοροποιημένη, όπως η κάθε σχέση. Άλλωστε, κανείς ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής, δεν πρόκειται να συναντήσει την «ίδια» ομάδα στις ψυχοθεραπείες του…
