Τα τροχαία ατυχήματα μπορεί να είναι αιτία για διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD). Και όπως, όλοι διαπιστώνουμε κάθε χρόνο, τα ατυχήματα αυξάνονται. Όλοι μπορούμε να συμπεράνουμε ότι υπάρχει θετική συσχέτιση των επιζώντων τροχαίων ατυχημάτων και μετατραυματικού στρες.
Παράγοντες έχει βρεθεί ότι αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης PTSD, είναι:
- Διάσπαση κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το τραυματικό συμβάν
- Οικογενειακό ιστορικό ψυχοπαθολογίας
- Υψηλά επίπεδα συναισθημάτων (π.χ. φόβος, αδυναμία, φρίκη, ενοχή ή ντροπή) κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το τραυματικό συμβάν
- Ιστορικό προηγούμενου τραυματικού γεγονότος
- Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης μετά το γεγονός
- Αντιληπτή απειλή για τη ζωή του ατόμου ή των άλλων
- Προηγούμενα προβλήματα ψυχολογικής προσαρμογής
Μετατραυματικό στρες μετά από τροχαίο
Οι μελέτες των επιζώντων τροχαίων ατυχημάτων, έχουν δείξει ένα ενδιαφέρον στοιχείο. Φαίνεται ότι ανεξάρτητα του πόσο σοβαρό ή όχι ήταν το τροχαίο ή αν τραυματίστηκαν οι ίδιοι ή όχι, η μετατραυματική διαταραχή στρες εμφανίζεται. Σε αυτή τη περίπτωση, μάλλον αναφέρονται στο αντιλαμβανόμενο στρες. Τι σημαίνει αυτό; Στην ουσία αναφέρεται, στον τρόπο που ερμηνεύει ο κάθε άνθρωπος ένα γεγονός. Άρα, για κάποιον μπορεί το ίδιο περιστατικό να είναι πολύ σοβαρό, ενώ για κάποιον άλλο, μπορεί να μεταφράζεται σε ήπιο στρες.
Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι η αντιλαμβανόμενη απειλή για τη ζωή του ανθρώπου μετά το τροχαίο και κατ’ επέκταση το PTSD ήταν ενας από τους ισχυρούς προγνωστικούς παράγοντες, 6 μήνες μετά το τροχαίο. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι συμπεριφορές αποφυγής, η καταστολή των σκέψεων για το αυτοκινητιστικό ατύχημα, η επαναλαμβανόμενη εξιστόρηση για το γεγονός συνδέονται πιο έντονα με τα συμπτώματα PTSD δύο έως έξι μήνες μετά από το ατύχημα.
Η ισχυρή αντίληψη ότι η ζωή σου βρισκόταν σε κίνδυνο κατά τη διάρκεια ενός τροχαίου ατυχήματος μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές αποφυγής, όπως το να αποφεύγεις το αυτοκίνητο ή δρόμους ταχεία κυκλοφορία, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα PTSD.
Αυτή η αποφυγή, όμως, είναι αυτή που στην ουσία ενισχύει την πεποίθησή σου (σε αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή και φάση) ότι η οδήγηση είναι επικίνδυνη. Κάτι τέτοιο, μπορεί να αρχίσει να γίνεται μοτίβο και να διατηρεί το συνοδό συναίσθημα, δηλαδή τον φόβο. Η αποφυγή των σκέψεων και των συναισθημάτων μπορεί να επηρεάσει την υγιή επεξεργασία των συναισθημάτων σου, γεγονός που μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο PTSD.
Μετατραυματικό στρες συμπτώματα – Συναισθήματα μετά από τροχαίο
Είναι φυσιολογικό να νιώθεις πολλά και έντονα συναισθήματα αμέσως μετά από ένα τροχαίο ατύχημα. Τέτοια συναισθήματα θα μπορούσαν να είναι σοκ, ενοχή, θλίψη, ανικανότητα, σύγχυση, φόβος. Ωστόσο, με το PTSD, αυτά τα συναισθήματα δεν εξαφανίζονται με την πάροδο του χρόνου και μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινωθούν.
Ψυχολογία μετά από τροχαίο
Σύμφωνα με την πέμπτη έκδοση του Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), μπορεί να έχεις PTSD εάν βίωσες ή έγινες μάρτυρας ενός σοβαρού τροχαίου, και να εμφανίσεις μερικά από τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Συμπεριφορές αποφυγής
- Αλλαγές στις συναισθηματικές αντιδράσεις
- Ενοχλητικές αναμνήσεις
- Αρνητικές αλλαγές στη σκέψη και τη διάθεση
Οποιοδήποτε ή όλα αυτά τα συμπτώματα μπορεί επίσης να εμφανιστούν ως μέρος της φυσικής απόκρισης του σώματός σου σε ένα τραυματικό γεγονός της ζωής. Σε άτομα που δεν αναπτύσσουν PTSD, αυτά τα συμπτώματα θα πρέπει φυσικά να υποχωρήσουν με την πάροδο του χρόνου.
Κατάθλιψη μετά από τροχαίο
Είναι λογικό να ανησυχείς για το πώς όλο αυτό που έχεις ζήσει θα επηρεάσει το σπίτι σου, την οικονομική σου κατάσταση, την εργασία σου. Μπορεί να νιώθεις θυμό για τον εαυτό σου, για τον οδηγό η για όποιον θεωρείς υπαίτιο για το ατύχημα. Ναι, όλο αυτό είναι εντάξει να το νιώθεις, γιατί προκλήθηκε κάτι που άλλαξε τις ισορροπίες και την ρουτίνα σου. Εάν νιώθεις έντονο άγχος ή αναβιώνεις με στρες το γεγονός, μπορεί να αντιμετωπίσεις κατάθλιψη στην πορεία. Να είσαι προσεκτικ@ γιατί μπορεί τα συμπτώματα να ξεκινήσουν αρκετό διάστημα μετά το ατύχημα.
Τρόποι αντιμετώπισης τροχαίου
Υπάρχει μεγάλη γκάμα για αποτελεσματική θεραπεία αναφορικά με το PTSD.
Δοκίμασε τα παρακάτω όταν νιώθεις στρες:
Κάνε συνειδητές αναπνοές. Βαθιά εισπνοή, αργή εκπνοή. Μπορείς να πάρεις μερικές ιδέες εδώ.
Εστιάστε στην κατάσταση γύρω σου. Παρατήρησε τί συμβαίνει εδώ και τώρα. Πού βρίσκεσαι, τί μυρίζεις, τί ακουμπάς, τί ακούς, τί νιώθεις…
Δοκίμασε την προοδευτική μυική χαλάρωση
Και ας μη ξεχνάμε την επικοινωνία
- Μίλησε με φίλους, συγγενείς ή έναν σύμβουλο.
- Ασκήσου
- Μην αφήνεις την υγεία σου στην τύχη. Κάνε ένα τσεκ απ μετά από το τροχαίο
- Είσαι στη φάση που χρειάζεσαι τον έλεγχο και τη ρουτίνα σου. Μην αποκλείεις και πολλή από αυτήν
Πού χτυπάει το στρες
- Αλλαγές στη διάθεση
- Εφίδρωση ή ιδρωμένες παλάμες
- Μειωμένη σεξουαλική διάθεση
- Γαστρεντερικές διαταραχές
- Διαταραχές ύπνου
- Πεπτικά προβλήματα
- Ζάλη
- Αίσθημα άγχους
- Αίσθημα ασθένειας
- Τρίξιμο των δοντιών
- Πονοκέφαλοι
- Χαμηλή ενέργεια
- Μυϊκή ένταση, ιδιαίτερα στον αυχένα και τους ώμους
- Σωματικοί πόνοι
- Ταχυκαρδία
- Αίσθημα τρόμου
Συναισθηματικό στρες
Σημαίνει ότι έρχεσαι αντιμέτωπος με έντονα συναισθηματα όπως θυμός, εκνευρισμός, κυκλοθυμία ή απογοήτευση
Τύποι στρες
Δεν είναι όλα τα είδη στρες επιβλαβή ή ακόμη και αρνητικά.
Ας δούμε τους βασικούς τύπους:
- Οξύ στρες: Το οξύ στρες είναι ένας πολύ βραχυπρόθεσμος τύπος στρες που μπορεί να είναι είτε θετικό είτε πιο οδυνηρό στρες. Αυτό είναι το είδος του στρες που συναντάμε συχνότερα στην καθημερινή ζωή.
- Χρόνιο στρες: Το χρόνιο στρες είναι στρες που φαίνεται συνεχόμενο και κάτι το οποίο έχει παγιωθεί, όπως το στρες ενός κακού γάμου ή μιας εξαιρετικά επιβαρυντικής δουλειάς. Το χρόνιο στρες μπορεί επίσης να προέρχεται από τραυματικές εμπειρίες και παιδικό τραύμα.
- Επεισοδιακό οξύ στρες: Το επεισοδιακό οξύ στρες είναι το στρες που φαίνεται να είναι συχνό και να είναι τρόπος ζωής, δημιουργώντας μια ζωή συνεχούς αγωνίας. Τα άτομα που βιώνουν αυτό το είδος στρες ζουν με τον φόβο του στρες, ή έρχονται συχνά αντιμέτωποι με κρίσεις στρες.
- Eustress: Το Eustress είναι το στρες που σε κινητοποιεί. Είναι γνωστό ως ένας θετικός τύπος άγχους που μπορεί να σε κρατήσε
