Τραύμα προκύπτει όταν έρθεις αντιμέτωπος με μια επώδυνη εμπειρία. Τέτοιου είδους εμπειρίες είναι ξαφνικά και απρόβλεπτα γεγονότα τα οποία βιώνονται ως σωματική απειλή με βλάβη ή θάνατο. Είναι γεγονότα που ξεφεύγουν από τον έλεγχο του ατόμου. Αυτά τα γεγονότα είναι σημαντικά γιατί βιώνονται ως υπονόμευση της ασφάλειας του ατόμου και του κόσμου που έχει δημιουργήσει ως εκείνη τη στιγμή. Είναι το αίσθημα ότι η καταστροφή που βίωσαν θα μπορούσε να βιωθεί ξανά ανα πάσα στιγμή.
Τραυματικά γεγονότα είναι:
- Η απώλεια γονέων κατά την παιδική ηλικία,
- Τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα,
- Η σωματική βία,
- Η σεξουαλική επίθεση,
- Οι στρατιωτικές μάχες,
- Η απροσδόκητη απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου
Είναι λίγοι οι άνθρωποι που δεν έχουν αντιμετωπίσει κάποιου είδους τραύματος στη ζωή τους.
Τύποι τραύματος
Οξύ τραύμα
Έντονη δυσφορία μετά από ένα συμβάν και η αντίδραση είναι μικρής διάρκειας.
Τέτοιου είδους τραύμα συμβαίνει συνήθως μετά από τροχαίο, σωματική ή σεξουαλική επίθεση ή ξαφνικό θάνατο αγαπημένου προσώπου
Χρόνιο τραύμα
Μπορεί να προκύψει μετά από γεγονότα που επαναλαμβάνονται ή παρατείνονται. Μπορεί να είναι αντίδραση bulling, παραμέλησης, κακοποίησης συναισθηματικής ή σεξουαλικής, ενοδοικογενειακής βίας.
Πολύπλοκο τραύμα
Προκύπτει μετά από την εμπειρία επαναλαμβανόμενων ή πολλαπλών τραυματικών γεγονότων από τα οποία δεν υπάρχει δυνατότητα διαφυγής. Η αίσθηση εγκλωβισμού είναι χαρακτηριστικό της εμπειρίας. Μπορεί να υπονομεύει το αίσθημα ασφάλειας και να δημιουργήσει συνεχή επαγρύπνηση για την πιθανότητα απειλής.
Δευτερογενές τραύμα
Είναι το τραύμα που βιώνεται από εκείνους που εκτίθενται στον πόνο των άλλων. Συνήθως από γιατρούς ή αστυνομικούς, πυροσβέστες…. Τα άτομα αυτά κινδυνεύουν από συναισθηματική κόπωση με αποτέλεσμα να γίνονται αποφευκτικοί στα συναισθήματα των κοντινών τους ανθρώπων στην προσπάθειά τους να αποφύγουν την δυσφορία που προκαλούν τα συναισθήματα.
Δυσμενείς εμπειρίες παιδικής ηλικίας (ACE)
Καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δύσκολων καταστάσεων που τα παιδιά αντιμετωπίζουν ως παρατηρητές μεγαλώνοντας μέσα στο πλαίσιο της οικογένειάς τους. Κάτι τέτοιο το κατατάσσει στα τραύματα, διότι στην πραγματικότητα βιώνουν καταστάσεις που δεν μπορούν λόγω της ηλικίας τους να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά. Σε τέτοιες περιπτώσεις το συναισθηματικό τραύμα μπορεί να είναι παρόν στη ζωή τους και μετά την ενηλικίωση.
Δυσμενείς εμπειρίες παιδικής ηλικίας είναι:
- Γονεική παραμέληση
- Σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση
- Διαζύγιο
- Συναισθηματικές συνέπειες τραύματος
- Φόβος
- Άγχος
- Σοκ
- Θυμός-επιθετικότητα
Μπορεί καθώς απομακρύνεται κάποιος από το γεγονός να εμφανίζει βελτίωση και μείωση των συμπτωμάτων. Υπάρχουν όμως, γεγονότα μέσα στην πορεία της ζωής που ενεργοποιούν τις αναμνήσεις συνειδητά ή υποσυνείδητα. Η αντιμετώπιση είναι αυτή που καθορίζει αν ένα γεγονός επηρεάζει ή όχι την καθημερινότητα.
Εκείνοι που βιώνουν μακροχρόνιο τραύμα, μπορεί να αναπτύξουν συναισθηματικές διαταραχές όπως:
- Έντονο άγχος
- Θυμό
- Θλίψη
- Ενοχή για την ύπαρξή τους
- Συναισθηματική αποσύνδεση
- Ανηδονία (δεν νιώθουν ευχαρίστηση)
- Μετατραυματικό στρες
Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει τραύμα δυσκολεύονται στις προσωπικές ή επαγγελματικές τους σχέσεις και έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση.
Μετατραυματική ανάπτυξη
Ξέρεις ότι η μετατραυματική ανάπτυξη είναι μια διαδικασία που έχει μεγάλη σημασία; Αντιμετωπίζοντας τον εαυτό σου ως survivor και όχι ως θύμα, καταφέρνεις να χτίσεις ανθεκτικότητα, να αναπτύξεις αυτοαποτελεσματικότητα και να δημιουργήσεις ουσιαστικές σχέσεις. Μπορείς να εκτιμήσεις τα μαθήματα της ζωής και να αποκτήσεις μια βαθύτερη γνώση μέσα από όλα αυτά.
Τρόποι αντιμετώπισης τραύματος
Εδώ είναι το σημείο που θα μιλήσουμε για την αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας.
Όταν κάποιος έχει αποφασίσει ότι δεν αντέχει άλλο να ζει παρέα με το τραύμα του, μπορεί να το διαχειριστεί, αναγνωρίζοντάς το, κατανοώντας τις αλλαγές που έχει επιφέρει στη ζωή του και να διορθώσει τυχόν παρανοήσεις σχετικά με αυτό.
Παράλληλα, άνθρωποι που βιώνουν τραύμα, αναλαμβάνουν το ρόλο του θύματος αντιμετωπίζοντας τον κόσμο ως απειλή και παραβλέπουν τη δική τους θέση μέσα σε αυτόν. Η θυματοποίηση κάνει τους ανθρώπους να αγνοούν την ικανότητά τους να αναπτύσσονται μέσα από τις προκλήσεις. Αφαιρώντας την ταυτότητα του θύματος, επιτρέπει να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους ως survivor και ενδυναμώνονται μέσω αυτού. Παράλληλα, μπορούν να αντιμετωπίσουν τον κόσμο με αισιοδοξία.
Η ψυχοθεραπεία είναι ένα ταξίδι με δράκους και νεράιδες και διαφέρει πολύ για τον καθένα.
