Η αυτοεκτίμηση αναφέρεται στα συνολικά υποκειμενικά συναισθήματα σου για την προσωπική σου αξία και αυτοεικόνα. Δηλαδή, με απλά λόγια, το πόσο εκτιμάς και σου αρέσει ο εαυτός σου, πέρα από τις καταστάσεις που βιώνεις.
Η αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζεται απο:
- Αυτοπεποίθηση
- Αισθήματα ασφάλειας
- Ταυτότητα
- Αίσθηση του ανήκειν
- Αίσθημα ικανότητας
Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά με την αυτοεκτίμηση αναφέρονται και στον αυτοσεβασμό.
Η αυτοεκτίμηση τείνει να είναι χαμηλότερη στην παιδική ηλικία και αυξάνεται κατά την εφηβεία, καθώς και την ενήλικη ζωή, φτάνοντας τελικά σε ένα αρκετά σταθερό και διαρκές επίπεδο. Από αυτό καταλαβαίνεις, ότι η αυτοεκτίμηση περιλαμβάνεται στα σταθερά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου με την πάροδο των χρόνων.
Παράγοντες που επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση.
- Ηλικία
- Αναπηρία
- Σειρά γέννησης
- Ασθένεια
- Σωματικές ικανότητες
- Κοινωνικοοικονομική κατάσταση
Που οφείλεται η χαμηλή αυτοεκίμηση
Συχνά είναι οι εμπειρίες μας που αποτελούν τη βάση για τη συνολική αυτοεκτίμηση. Για παράδειγμα, η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να προκαλείται από υπερβολικά επικριτικές ή αρνητικά σχόλια από την οικογένεια και τους φίλους. Όσοι βιώνουν αυτό που ο Carl Rogers ανέφερε ως άνευ όρων θετικό σεβασμό θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν υγιή αυτοεκτίμηση.
Υγιής Αυτοεκτίμηση
Υπάρχουν μερικοί απλοί τρόποι για να καταλάβεις εάν έχεις υγιή αυτοεκτίμηση.
Τεστ αυτοεκτίμησης
- Τείνεις να «ξεχνάς» γρήγορα, αρνητικές εμπειρίες;
- Νιώθεις ίσος με τους άλλους; Ούτε καλύτερ@, ούτε χειρότερ@
- Εκφράζεις τις ανάγκες σου;
- Αισθάνεσαι σιγουριά για τον εαυτό σου;
- Επιλέγεις την θετική πλευρά στα πράγματα;
- Λες «όχι», όταν το θέλεις;
Ρίξε μια ματιά, στα συνολικά δυνατά και αδύναμα σημεία σου και αποδέξου τα
Το να έχεις υγιή αυτοεκτίμηση, σε ωθεί να πετυχαίνεις τους στόχους σου και να ηγείσαι των αποφάσεών σου, σε όσα επιλέγεις να ασχοληθείς. Τα όρια, είναι ένα άλλο κομμάτι άξιο προσοχής στην αυτοεκτίμηση. Το να θέτεις όρια, για να διατηρείς υγιείς τις σχέσεις με τον εαυτό και με τους άλλους, είναι δείγμα ισορροπίας.
Γιατί η αυτοεκτίμηση είναι σημαντική
Η αυτοεκτίμηση επηρεάζει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, τις σχέσεις σου, τη συναισθηματική σου υγεία και τη γενική σου ευημερία. Επηρεάζει επίσης τα κίνητρα, καθώς τα άτομα με υγιή, θετική άποψη για τον εαυτό τους κατανοούν τις δυνατότητές τους και μπορεί να αισθάνονται έμπνευση για να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις.
Τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά της υγιούς αυτοεκτίμησης είναι:
- Η σταθερή κατανόηση των δεξιοτήτων κάποιου
- Η ικανότητα να διατηρεί κανείς υγιείς σχέσεις με τους άλλους ως αποτέλεσμα μιας υγιούς σχέσης με τον εαυτό του
- Ρεαλιστικές και κατάλληλες προσωπικές προσδοκίες
- Κατανόηση των αναγκών του ατόμου και ικανότητα έκφρασης αυτών των αναγκών
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να αισθάνονται λιγότερο σίγουροι για τις ικανότητές τους και μπορεί να αμφιβάλλουν για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Μπορεί να μην έχουν κίνητρο να δοκιμάσουν νέα πράγματα επειδή δεν πιστεύουν ότι μπορούν να επιτύχουν τους στόχους τους. Όσοι έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να έχουν προβλήματα με τις σχέσεις και την έκφραση των αναγκών τους. Μπορεί επίσης να βιώνουν χαμηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης και να αισθάνονται ότι δεν είναι αγαπητοί και άξιοι.
Υψηλή αυτοεκτίμηση
Τα άτομα με υπερβολικά υψηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να υπερεκτιμούν τις δεξιότητές τους και μπορεί να αισθάνονται ότι δικαιούνται να πετύχουν, ακόμα και σε συνθήκες που δεν έχουν κάνει την απαιτούμενη προσπάθειας. Μπορεί να παλεύουν με ζητήματα σχέσεων και να εμποδίζουν τον εαυτό τους από τη βελτίωση τους, επειδή είναι τόσο προσηλωμένοι στο να βλέπουν τον εαυτό τους τέλειο. Μπορεί να έχει επίδραση σε πολλούς τομείς της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ουσιών και τις καταχρήσεις.
Χαμηλή αυτοεκτίμηση και καταχρηστικές συμπεριφορές
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση έχει συνδεθεί με την έναρξη της χρήσης ναρκωτικών και η έρευνα έχει επίσης δείξει μια σύνδεση μεταξύ της χαμηλής αυτοεκτίμησης και των συμπεριφορικών εθισμών, όπως ο εθισμός στο διαδίκτυο, τις διατροφικές διαταραχές καθώς και στις καταναγκαστικές αγορές. Με το αλκοόλ, τα ναρκωτικά και τις ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές μπορεί αρχικά να κρύψεις τις ανασφάλειες και ακόμη και να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο σίγουροι, αυτά τα συναισθήματα είναι πρόσκαιρα.
Καθώς οι εθιστικές συμπεριφορές κάνουν συχνότερα την εμφάνισή τους, τόσο δυσκολεύουν την ανάρρωση.
Πως να αποκτήσω αυτοεκίμηση
- Έσω σε επαγύπνηση για αρνητικές σκέψεις. Μάθε να αναγνωρίζεις τις μεταμορφωμένες σκέψεις που επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή σου.
- Κάνε μάχη με αυτές τις σκέψεις. Όταν έρχονται, προκάλεσέ την φυγή τους με ρεαλιστικές και θετικές σκέψεις. Δεν εννοώ να βάλεις «κάτω από το χαλάκι» εμπειρίες που σε έχουν πληγώσει. Εδώ, αναφέρομαι σε μαθημένες τοξικές σκέψεις, που η ύπαρξή τους είναι απλά η απασχόληση του μυαλού σου, με σκοπό την αύξηση του στρες.
- Μην είσαι αδυσώπητ@ με τον εαυτό σου. Πες και κανένα «σε συγχωρώ» στον εαυτό σου για τυχόν λάθη. Προχώρησε μπροστά αποδεχόμεν@ ότι δεν μπορείς να πράττεις πάντα σωστά.
Χτίζω αυτοεκίμηση
Μια απλή, θετική δήλωση που μπορείς να πεις έ στον εαυτό σου και ξέρω από την εμπειρία μου, ότι θα σου φανεί λίγο περίεργο στην αρχή, όμως θα διαπιστώσεις στην πορεία ότι αυτή η τεχνική, όντως δουλεύει. Ένα απλό «μπράβο, που τα κατάφερες», μπορεί να φαντάζει κάπως άβολο στην αρχή, όμως θα ανακαλύψεις την θετική του επίδραση, γρήγορα.
Μια τέτοια, θετική δήλωση, μπορεί να αρχίσει να ανατρέπει, τον αυστηρό εσωτερικό κριτή μέσα σου. Λίγη επιείκεια και κατανόηση, κανέναν δεν βλάπτει…. Τι λες;
Τα αποτελέσματα, δεν θα τα περιμένεις από την μία μέρα στην άλλη. Θα δώσεις, ένα μήνα περιθώριο, σε αυτή την άσκηση.
Μια μελέτη διαπίστωσε ότι σε άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, οι θετικές δηλώσεις βοήθησαν στη βελτίωση της στάσης τους απέναντι στις αγωνίες που παρουσιάζουν και σχετίζονται με την υγεία.
Οι θετικές δηλώσεις, είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα τεχνική, καθώς ενισχύει την αυτοεξάρτηση, την αναγνώριση καταστάσεων και συμπεριφορών που επιτυγχάνεις, αλλά ωστόσο ξεχνάς να αναγνωρίσεις.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να συμβάλλει ή να είναι σύμπτωμα διαταραχών ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένου του άγχους και της κατάθλιψης. Σκέψου το ενδεχόμενο να απευθυνθείς σε κάποιον επιστήμονα ψυχικής υγείας για να σε ενημερώσει για τις επιλογές σου.
