Ο τρόπος ζωής και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε και εργαζόμαστε, σήμερα πιο πολύ από κάθε άλλη φορά, με τον εγκλεισμό, την τηλεργασία, την τηλεκπαίδευση, την απομόνωση και πολλά άλλα, επηρεάζουν σημαντικά την υγεία και τη μακροβιότητά μας. Στο εργασιακό περιβάλλον, ειδικότερα, με αυξημένο ωράριο εργασίας και το αβέβαιο «αύριο», τα άτομα στρέφονται στο αλκοόλ, στο κάπνισμα, στις ουσίες.
Οι ανθυγιεινοί τρόποι διαχείρισης
Οι άνθρωποι υποφέρουν και ωθούνται σε αυτή την επιλογή από τις νέες συνθήκες χρησιμοποιώντας τα παραπάνω γιατί επιθυμούν να απαλύνουν τον πόνο από τις αυξανόμενες δυσκολίες. Στον εργασιακό χώρο, υπάρχει αποδεδειγμένη σχέση ανάμεσα στον αριθμό χαπιών που καταναλώνονται ημερησίων, το κάπνισμα, και τη χρήση αλκοόλ και στο πεδίο αρμοδιοτήτων που έχει ο εργαζόμενος. Ο τρόπος που αντιδρά το άτομο μεταβάλλεται λόγω νέων εμπειριών.
Παράλληλα, μελέτες έχουν δείξει ότι η απογοήτευση των γονιών από την εργασία τους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα παιδιά.
Το στρες για την εργασία αποτελεί πρόβλημα σημαντικών διαστάσεων και θεωρείται ότι έχει επηρεαστεί από αυτό η υγεία του 48% των ευρωπαίων εργαζομένων.
Ο ρόλος της προσωπικότητας
Σημαντικό ρόλο στον τρόπο που κάποιος επηρεάζεται από το στρες έχει η διάσταση της προσωπικότητας, η οποία αποκαλείται «σκληρότητα» ή «ανθεκτικότητα» (Maddi & Kobasa, 1984). Πρόκειται για τη δυνατότητα που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να μένουν ανεπηρέαστοι από την επίδραση στρεσογόνων παραγόντων.
Το χαρακτηριστικό αυτό εμπεριέχει 3 επιμέρους στοιχεία:
- Την αφοσίωση, αναφέρεται στο βαθμό που το ίδιο το άτομο πιστεύει ότι αφοσιώνεται και δίνεται σε αυτό που κάνει
- Τον έλεγχο, αναφέρεται στην πεποίθηση του ατόμου ότι μπορεί να επηρεάσει την πορεία των γεγονότων και
- Η πρόκληση στην πεποίθηση του ατόμου ότι η αλλαγή στη ζωή γενικότερα είναι προτιμότερη από τη σταθερότητα
Η σημασία της “έδρας ελέγχου”
Σε κάτι ακόμα που θα ήθελα να σταθώ είναι πως οι άνθρωποι αντιδρούν στις στρεσογόνες καταστάσεις. Θα αναφέρω την «έδρα ελέγχου» η οποία διαχωρίζεται σε:
“Εσωτερική έδρα ελέγχου», οι άνθρωποι σε αυτή την κατηγορία πιστεύουν ότι έχουν τον έλεγχο αυτών που τους συμβαίνουν και ότι αυτά είναι αποτελέσματα των δικών τους αποφάσεων και ενεργειών.
“Εξωτερική έδρα ελέγχου», οι άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν έχουν την δυνατότητα ελέγχου αυτών που τους συμβαίνουν αλλά ότι αυτά είναι προϊόντα της τύχης ή της μοίρας.
Όπως αντιλαμβάνεσαι, αυτοί που έχουν εσωτερικές έδρες, παρουσιάζουν περισσότερα επιτεύγματα και λιγότερο στρες, αφού βρίσκουν τρόπους να αντιμετωπίζουν κατά μέτωπο τις πηγές του στρες. Από την άλλη, όταν δεν μπορούν να ελέγξουν τις καταστάσεις, φτάνουν σε υψηλά επίπεδα στρες.
Οι εξωτερικοί από την άλλη, πιστεύουν ότι η αντιμετώπιση των στρεσογόνων καταστάσεων είναι πέρα από τις δικές τους δυνατότητες αντιμετώπισης και περιορίζονται στο να υπομένουν τις συνέπειες τους.
Τα συμπτώματα του εργασιακού στρες
Πολλά συμπτώματα μπορεί να οφείλονται στο επαγγελματικό στρες, ωστόσο είναι δύσκολο να εντοπισθούν επακριβώς ποια είναι και να απομονωθούν.
Συνήθως με το στρες συνδέονται κατηγορίες συμπτωμάτων ή εκδηλώσεων:
- Σωματικά, τέτοια μπορεί να είναι: πονοκέφαλοι, ξηροστομία, υπέρταση, πόνοι στο στήθος, βήχας από ασθματικές καταστάσεις, μυϊκοί πόνοι, αίσθημα κόπωσης, δυσπεψία, κοιλιακοί πόνοι, διάρροια, συχνοουρία, ανωμαλίες στην περίοδο των γυναικών, δερματίτιδες
- Ψυχολογικά: αρρωστοφοβία, έλλειψη ενδιαφέροντος για τη ζωή, αίσθημα αποτυχίας, φόβος για το μέλλον, δυσκολίες στη συγκέντρωση, κλειστοφοβία, ευερεθιστότητα και
- Συμπεριφορικά: αύξηση, ουσιών, κάπνισμα, επιθετικότητα, υπερτροφία, ή ανορεξία.
Πως θα τα αντιμετωπίσεις:
Το πιο σημαντικό βήμα είναι η συνειδητοποίηση. Μήπως πίνεις, καταναλώνεις εύκολα χάπια, καπνίζεις, τρως ή κοβεται η όρεξή σου, από κακή αντίδραση στο στρες; Έχεις σκεφτεί ποτέ τον αριθμό τσιγάρων, ποτών, χαπιών, τροφής που καταναλώνεις; Άρχισε να μετράς και να ρωτάς τον εαυτό σου κάθε φορά που πας για το επόμενο, «τώρα πράγματι το χρειάζομαι;» Εάν συμπεριφέρεσαι έτσι χωρίς να το έχεις συνειδητοποιήσει, άλλαξέ το σήμερα! Τον έλεγχο της ζωής σου, τον έχεις εσύ!
Είναι σημαντικό να ξέρεις τι ακριβώς κάνεις για την εργασία του. Ποια είναι ακριβώς τα καθήκοντά σου. Μπορείς να τα περιγράψεις; Καθήκοντα σχεδιασμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δίνουν νόημα, ενθάρρυνση, αίσθημα πληρότητας και ευκαιρία αξιοποίησης των προσόντων σου. Υπάρχει περίπτωση να είσαι στη λάθος δουλειά ή στη λάθος θέση;
Μήπως ήρθε η ώρα να ενδυναμώσεις την ανθεκτικότητά σου και να αρχίσεις να αναθεωρείς την έως τώρα στάση σου; Τροποποίησε την κατάσταση που σε στρεσάρει. Άνοιξε μουσική, κάνε άσκηση, διαλογίσου, παρακολούθησε μέσα από το διαδύκτιο μαθήματα καλλιτεχνικά που σου αρέσουν, «ξεσκόνισε» τις ξένες γλώσσες σου, χόρεψε….
Επικεντώσου στα θετικά που υπάρχουν στην ημέρα σου. Μερικοί άνθρωποι είναι προγραμματισμένοι να αντιλαμβάνονται μόνο τα αρνητικά. Μερικοί είναι ρεαλιστές και αντιλαμβάνονται στη κανονική τους διάσταση τους κινδύνους… και ναι, αν θες η σημερινή εποχή έχει αρκετούς. Όπως και ευκαιρίες. Μην αφήσεις τις ευκαιρίες να φύγουν και εσύ να κοιτάζεις την απειλή, τον κίνδυνο. Η ευκαιρία είναι μια γυναίκα με μακριά μαλλιά από μπροστά και καραφλή από πίσω. Μην την αφήσεις να σου φύγει!α
Γίνε ο άνθρωπος που επιθυμείς και όχι ο άνθρωπος που έχεις μάθει να είσαι!
