Αυτό το άρθρο, το διαπραγματεύομαι αρκετά χρόνια. Το βιώνω 18 επίσημα χρόνια και το μελετώ από όλες τις πλευρές. Βλέπεις, έχω χάσει και εγώ την αδερφή μου. Ήταν και παραμένει, τραγικό και αποκαλυπτικό.
Η ξεχωριστή σχέση των αδερφών
Τα αδέρφια παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στις οικογένειές. Μπορούν συχνά να γίνουν οι καλύτεροί μας φίλοι και να γίνουν οι άνθρωποι τους οποίους εμπιστευόμαστε. Μαλώνουμε με τα μικρότερα αδέρφια μας, μαθαίνουμε από τα μεγαλύτερα, παίζουμε και ανταγωνιζόμαστε μαζί τους.
Στην πραγματικότητα, δημιουργούμε ειδικές σχέσεις μαζί τους. Είναι σχέσεις που δεν συγκρίνονται με καμία από τις άλλες.
Ψυχολογία μετά τον θάνατο
Αν κάποιος χάσει ένα παιδί, τον σύντροφο, τον γονιό θα βρει πολλά άρθρα στο διαδίκτυο. Δεν θα συμβεί το ίδιο, για να βρει ένα σχετικό άρθρο για την απώλεια ενός αδερφού/ής.
Το να ζει ο γονιός μετά την απώλεια του παιδιού του, είναι φοβερό. Τα αδέρφια, σε μία τέτοια συνθήκη δεν βρίσκουν απαραίτητα τον χρόνο να θρηνήσουν. Το βάρος της στήριξης των γονιών είναι εκεί από την αρχή. Είναι οι υποστηρικτές των γονιών. Ήδη, έχουν αλλάξει οι ισορροπίες και οι ρόλοι, όπως τους είχαν μάθει. Όλο αυτό αφαιρεί προσωπικό χρόνο στην επεξεργασία του δικού σου πένθους. Πολλές φορές, χρειάζεται να διεκπεραιώσουν πολύ σκληρές εκκρεμότητες για το γεγονός όπως η κηδεία, τα ρούχα που θα φοράει ο/η αδερφός/ή, οι επιθυμίες για το αν η οικογένεια θα δεχτεί στέφανα, το πού και αν θα γίνει ένας καφές για όσους παρευρεθούν. Θυμάσαι την τραγικότητα; Και πλέον σου απευθύνομαι, γιατί δεν πιστεύω ότι έχεις μπει να διαβάσεις το άρθρο αυτό, για να ενημερωθείς. Σε αφορά.
Αντιδράσεις στο θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου
- Σοκ
- Δυσπιστία
- Άρνηση
- Ανησυχία
- Δυσφορία
- Θυμός
- Περίοδοι θλίψης
- Απώλεια ύπνου
- Απώλεια όρεξης
Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τα 5 στάδια του πένθους:
- Αρνηση
- Θυμός
- Διαπραγμάτευση
- Κατάθλιψη
- Αποδοχή
Ωστόσο, η διαδικασία δεν είναι απαραίτητα προβλέψιμη. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις και η διαδικασία πένθους διαφέρουν ανάλογα με το άτομο. Ο πόνος και τα συναισθήματά είναι μοναδικά.
Επιπτώσεις που έχει ο θάνατος ενός αδελφού
Είτε λόγω παρατεταμένης ασθένειας, είτε λόγω ξαφνικού θανάτου, η απώλεια ενός αδερφού είναι δύσκολη. Μπορεί να αισθάνεσαι ότι κάτι άλλαξε στην φυσική ροή, όπως την έχεις μάθει και υπάρχει αναστάτωση. Σχεδόν πάντα, υπήρχε στα ενδεχόμενα σενάρια η απώλεια παππούδων και γονιών. Αλλά, μια τέτοια σκέψη, δεν μπορεί να περάσει από το μυαλό κάποιου. Τα αδέρφια έχουν υπάρξει ταυτόχρονοι μάρτυρες στα γεγονότα ζωής τους, από κοινή οπτική. Καυγάδες γονιών, αγωνίες σχολείου, γενέθλια, αργίες, αρρώστιες κτλ.
Ο θάνατος ενός αδερφού μπορεί να έχει πολλαπλές επιπτώσεις. Πέρα από την προσπάθεια να αντιμετωπίσεις την θλίψη σου ίσως αντιμετωπίσεις νέες προκλήσεις όπως αυτές που αναφέρονται παρακάτω.
Αλλαγές στη Δυναμική της Οικογένειας
Όταν πεθαίνει ένας αδερφός/μια αδερφή, οι ρόλοι και οι ευθύνες μπορεί να κλονιστούν. Εάν ο αδερφός ήταν ο ηγέτης στην οικογένεια, ποιος αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο τώρα; Η ανησυχία σου με τη νέα δυναμική της οικογένειας μπορεί να προσθέσει περισσότερο άγχος στη θλίψη σου.
Η απώλεια μιας στενής σχέσης
Επειδή τα αδέρφια είναι συχνά βαθιά συνδεδεμένα, εκτός από τον/την αδερφό/ή, μπορεί να έχεις χάσεις και τον/την καλύτερο/η φίλο/η σου. Εάν εργαζόσασταν σε μια οικογενειακή επιχείρηση, η απώλεια του/της αδελφού/ής σας μπορεί επίσης να αντιπροσωπεύει την απώλεια του συναδέλφου.
Βαθιά ενοχή
«Γιατί αυτός/ή και όχι εγώ». Το να νιώθεις ενοχή επειδή εσύ έζησες, δεν είναι παράλογο. Όσοι χάνουν αδέρφια συχνά νιώθουν ενοχές για πράγματα που δεν ειπώθηκαν, ή ειπώθηκαν σε θυμό, ή λάθος και νιώθουν ότι δεν έχουν πια, την ευκαιρία να απολογηθούν. Κάποιες φορές, η αποξένωση από τα αδέρφια κατά την ενηλικίωση ή μετά την δημιουργία οικογένειας μπορεί να προκαλέσουν ενοχή επειδή η επανασύνδεση, δεν είναι εφικτή.
Ιατρικός έλεγχος
Αν ο/η άδερφός/ή έχουν πεθάνει από κάποια ασθένεια, καλό είναι να κάνεις έναν ιατρικό έλεγχο. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν κληρονομικά χαρακτηριστικά στις ασθένειες.
Πότε θα περάσει το πένθος
Δεν υπάρχει «κανονικός» χρόνος για να θρηνήσεις την απώλεια ενός αδερφού. Καθώς περνάει ο καιρός, η θλίψη απαλύνει και θα πρέπει να μπορείς να είσαι ξανά λειτουργικός/ή. Αυτό δεν σημαίνει ότι η θλίψη εξαφανίζεται τελείως. Ούτε αυτό σημαίνει ότι δεν θα νιώθεις θλίψη ή μοναξιά για την απώλεια του/της αδερφού/ή σου. Κάποια στιγμή, θα επιστέψεις στην κανονικότητα της ζωής σου. Όχι, δεν θα εξαφανιστεί ο πόνος. Θα μάθεις να τον διαχειρίζεσαι και αν δεν το έχεις κάνει ήδη, σκέψου μήπως ήρθε η ώρα ή μήπως μέσα από ένα παρατεταμένο πένθος τον/την κρατάς κοντά σου. Η ερώτηση είναι: θα ήθελε από εσένα να κάνει κάτι τέτοιο;
Τι είναι το σύνθετο πένθος ή Διαταραχή παρατεταμένου πένθους;
Κάθε πένθος είναι περίπλοκο, αλλά όταν χάνουν κάποιον, πολλοί άνθρωποι μπορούν σιγά-σιγά να προσαρμοστούν στις καθημερινές τους ρουτίνες (ή να δημιουργήσουν νέες). Περίπλοκο πένθος μπορεί να ονομαστεί όταν έχει περάσει τουλάχιστον ένας χρόνος και η καθημερινή σου λειτουργία εξακολουθεί να επηρεάζεται σημαντικά.
Διαταραχή Παρατεταμένου πένθους
Μερικά από τα συμπτώματα παρατεταμένου πένθους είναι τα ακόλουθα εάν εξακολουθούν να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή σου λειτουργία μετά από 12 μήνες:
- Δυσκολία να προχωρήσει η ζωή
- Συναισθηματικό μούδιασμα
- Σκέψεις ότι η ζωή δεν έχει νόημα
- Μια έντονη αίσθηση δυσπιστίας για τον θάνατο
Σε μια μελέτη, το 65% των συμμετεχόντων με παρατεταμένο πένθος είχαν σκεφτεί να θέλουν να πεθάνουν οι ίδιοι μετά την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Έτσι, εάν εσύ ή κάποιος που γνωρίζεις πενθεί και έχει σκέψεις αυτοκτονίας, να ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος/η και αυτό δεν είναι ασυνήθιστο για αυτό που σου συμβαίνει
Εάν έχεις περίεργες σκέψεις ότι μπορεί να βλάψεις τον εαυτό σου , πρέπει άμεσα να επικοινωνήσεις με κάποιον ψυχολόγο.
Πώς να θεραπευτείς από τον θάνατο του αδερφού/ της αδερφής
Όταν η απώλεια είναι ακόμα νωπή, νιώθεις ότι θα νιώθεις έτσι για πάντα, η αλήθεια είναι ότι θα αλλάξουν τα πράγματα.
Η συναισθηματική έκφραση είναι πολύ σημαντική, κατά τη διάρκεια του πένθους. Είναι ένα σημαντικό στάδιο, για να είμαι πιο συγκεκριμένη. Αν προσπαθήσεις να «καταπιείς» τα συναισθήματά σου, το πιθανότερο είναι ότι θα έρθουν πίσω πιο έντονα ακόμα.
Πολλές φορές οι πενθούντες καθυστερούν την έναρξη του πένθους γιατί φοβούνται να μπουν σε κάτι άγνωστο, με την αγωνία ότι αυτό θα κρατήσει για πάντα. Ότι δηλαδή, θα πονούν ασταμάτητα. Η αλήθεια είναι, ότι η απώλεια θα είναι πάντα εκεί, όμως, αν μπορέσεις να την χειριστείς σωστά, δηλαδή, να «τιμήσεις» με κάποιον τρόπο το πένθος σου, τότε θα μπορέσεις να βηματίσεις ξανά στη ζωή με αισιοδοξία.
Το να απορρίψεις την φάση του πένθους σου, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει και δεν επηρεάζει τη ζωή σου έτσι ή άλλως.
Το να «συνεχίσεις τη ζωή σου» αμέσως μετά την απώλεια, είναι απλά άρνηση σε αυτό που συμβαίνει.
Βηματίζοντας το πένθος:
- Αποδέξου το συναίσθημά σου
- Αφέσου σε αυτό
- Μίλησε για αυτό
- Πέρασε χρόνο με τον εαυτό σου
- Άρχισε να μιλάς για τα συναισθήματά σου
- Μιλήστε με έναν Ψυχολόγο
- Η θεραπεία μπορεί να είναι χρήσιμη μετά από μια μεγάλη απώλεια όπως αυτή. Καλό είναι, ο ψυχολόγος που θα μιλήσετε να έχει σχετική εμπειρία με θέματα πένθους.
- Τίμησε το πένθος σου και όταν είσαι έτοιμος/η, προχώρησε
Η πρότασή μου, σε εσένα που έχεις χάσει τον/την αδερφό/ή σου.
- Να είσαι επιεικής με τον εαυτό σου. Η θλίψη είναι μια διαδικασία που σε μαθαίνει νέα πράγματα.
- Ξεκουράσου, κοιμήσου περισσότερο. Όσοι πενθούν είναι εξαντλημένοι σωματικά και ψυχικά.
- Ο πόνος, είναι ένα συναίσθημα που πρέπει να αποδεχτείς. Δώσε στον εαυτό σου, τον χρόνο που χρειάζεται και μην αντιδράς με φόβο.
- Προσπάθησε να μην απομονωθείς. Πέρασε χρόνο με τους φίλους και την οικογένειά σου.
- Συνδέσου ξανά με την ευτυχία. Όχι υπερβολικά πράγματα, αλλά μη ξεχνάς ότι υπάρχουν πραγματα που σε κάνουν να νιώθεις ευτυχία. Η ευτυχία, είναι μέρος της δικής σου ζωής, της δικής σου συνέχειας.
- Επίτρεψε στον εαυτό σου την χαρά. Μη νιώθεις ντροπή, ενοχή ή αγωνία αν χορέψεις, τραγουδήσεις και γελάσεις.
- Η ρουτίνα είναι γιατρικό. Άρχισε να βρίσκεσαι πίσω στην ρουτίνα σου ή δημιούργησε μια νέα. Φάε καλά, κάνε βόλτες, γύρισε στην εργασία σου.
- Η πνευματικότητα βοηθάει πολύ. Είναι σημαντικό να μετατοπίζεις την ενέργειά σου προς τα εσένα. Προς το να μάθεις πράγματα που σου δίνουν γαλήνη, χαρά, ελευθερία. Αξιοποίησε αυτήν την εμπειρία και μελέτησε πράγματα που θα σε κάνουν να νιώθεις ηρεμία. Η πνευματικότητα, η επαφή με το Θείο που υπάρχει μεσα στον καθένα, είναι ανακουφιστική. Είναι μια διαδικασία που καλλιεργεί την ειρήνη μέσα σου και αν έχεις μέσα σου ειρήνη, τότε όλα μοιάζουν ειρηνικά. Ακόμα και οι απώλειες που δεν μπορείς να κατανοήσεις σήμερα.
- Θα σου πω, τι έχω ανακαλύψει και σε τί πιστεύω. Το πένθος είναι μια διαδικασία, σκληρή. Δημιούργησε μια φιλοσοφία ζωής και ταίριαξε το μέσα της.
Πρόσφατα, έμαθα ότι το πένθος είναι κάτι πολύ ζωντανό. Με μαθαίνει νέα συναισθήματα ή μάλλον νέους συνδυασμούς συναισθημάτων. Είμαι ευλογημένη που γνώρισα την αδερφή μου, Ειρήνη Βασιλείου (μητέρα, κόρη, αδερφή, σύζυγο, φίλη, αδερφή-ψυχή, συγγραφέα) και είμαι ευγνώμων που ακόμα (μετά από 18 χρόνια) με μαθαίνει πράγματα.
